Contents -BIBLIOGRAPHIC RECORD

Heathcote William Garrod, comp. (1878–1960). The Oxford Book of Latin Verse. 1912.

Marcus Manilius fl. A.D. 10

The Milky Way

NAMQVE in caeruleo candens nitet orbita mundo

ceu missura diem subito caelumque recludens.

ac ueluti uiridis discernit semita campos,

quam terit assiduo renouans iter orbita tractu;

ut freta canescunt sulcum ducente carina

accipiuntque uiam fluctus spumantibus undis,

quam tortus uerso mouit de gurgite uertex,

candidus in nigro lucet sic limes Olympo,

caeruleum findens ingenti lumine mundum.

utque suos arcus per nubila circinat Iris,

sic superincumbit signato culmine limes

candidus et resupina facit mortalibus ora,

dum noua per caecam mirantur lumina noctem,

inquiruntque sacras humano pectore causas,

num se diductis conetur soluere moles

segminibus, raraque labent compagine rimae

admittantque nouum laxato tegmine lumen;

(quid sibi non timeant, magni cum uulnera caeli

conspiciant, feriatque oculos iniuria mundi?)

an coeat mundus, duplicisque extrema cauernae

conueniant caelique oras et segmina iungant,

perque ipsos fiat nexus manifesta cicatrix

fusuram faciens mundi, stipatus et orbis

aeriam in nebulam clara compagine uersus

in cuneos alto cogat fundamina caeli?

an melius manet illa fides per saecula prisca

illac solis equos diuersis cursibus isse

atque aliam triuisse uiam, longumque per aeuum

exustas sedis incoctaue sidera flammis

caeruleam uerso speciem mutasse colore,

infusumque loco cinerem mundumque sepultum?

fama etiam antiquis ad nos descendit ab annis,

Phaethontem patrio curru per signa uolantem,

dum noua miratur propius spectacula mundi

et puer in caelo ludit curruque superbus

luxuriat mundo cupit et maiora parente,

deflexum solito cursu curuisque quadrigis

monstratas liquisse uias orbemque recentem

imposuisse polo; nec signa insueta tulisse

errantis nutu flammas cursumque solutum.

quid querimur, flammas totum saeuisse per orbem,

terrarumque rogum cunctas arsisse per urbis,

cum uaga dispersi fluitarunt fragmina currus,

et caelum exustum est? luit ipse incendia mundus,

et noua uicinis flagrarunt sidera flammis

nunc quoque praeteriti faciem referentia casus.

nec mihi celanda est famae uulgata uetustas

mollior, e niueo lactis fluxisse liquorem

pectore reginae diuum caelumque colore

infecisse suo. quapropter lacteus orbis

dicitur, et nomen causa descendit ab ipsa.

an maior densa stellarum turba corona

contexit flammas et crasso lumine candet,

et fulgore nitet collato clarior orbis?

an fortes animae dignataque nomina caelo

corporibus resoluta suis terraeque remissa

huc migrant ex orbe suumque habitantia caelum

aetherios uiuunt annos mundoque fruuntur?

atque hic Aeacidas, hic et ueneramur Atridas

Tydidenque ferum terraeque marisque triumphis

naturae uictorem Ithacum Pyliumque senecta

insignem triplici, Danaumque ad Pergama reges

Auroraeque nigrum partum stirpemque Tonantis

rectorem Lyciae; nec te, Mauortia uirgo,

praeteream regesque alios, quos Thraecia misit

atque Asiae gentes et Magno maxima Pella;

quique animi uiris et strictae pondera mentis

prudentes habuere uiri, quibus omnis in ipsis

census erat, iustusque Solon fortisque Lycurgus,

aetheriusque Platon et qui fabricauerat illum

damnatusque suas melius damnauit Athenas,

Persidis et uictor, strarat quae classibus aequor.

Romanique uiri, quorum iam maxima turba est:

Tarquinioque minus reges, et Horatia proles

tota acies, parti nec non et Scaeuola trunca

nobilior, maiorque uiris tu, Cloelia, uirgo,

et Romana ferens, quae texit, moenia Cocles,

et commilitio uolucris Coruinus adeptus

et spolia et nomen, qui gestat in alite Phoebum,

et Ioue qui meruit caelum Romamque Camillus

seruando posuit, Brutusque a rege receptae

conditor, et Pyrrhi per bella Papirius ultor,

Fabricius Curiusque pares et tertia palma

Marcellus, Cossusque prior de rege necato,

certantesque Deci uotis similesque triumphis,

inuictusque mora Fabius, uictorque ferocis

Liuius Hasdrubalis socio per bella Nerone,

uel duo Scipiadae, fatum Carthaginis unum,

Pompeiusque orbis domitor per trisque triumphos

ante diem princeps, et censu Tullius oris

emeritus caelum, et tu, Claudi magna propago,

Aemiliaeque domus proceres, clarique Metelli,

et Cato fortunae uictor, matrisque sub armis

miles Agrippa suae; Venerisque ab origine proles

Iulia descendit caelo caelumque repleuit,

quod regit Augustus socio per signa Tonante,

cernit et in coetu diuum agnouitque Quirinum

altius aetherii quam candet circulus orbis:

illa deis sedes, haec illis, proxima diuum

qui uirtute sua similes fastigia tangunt.